Przejdź do zawartości

Pierwszy proces oświęcimski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ława oskarżonych

Pierwszy proces oświęcimski – proces sądowy w Krakowie przed polskim Najwyższym Trybunałem Narodowym w dniach 24 listopada – 22 grudnia 1947. Na ławie oskarżonych zasiadło 40 byłych członków załogi niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.

Proces odbył się w specjalnie do tego przygotowanej sali Muzeum Narodowego w Krakowie[1] (w której mieściło się 500 osób) i był równolegle tłumaczony na cztery języki. Akt oskarżenia obejmował przede wszystkim zarzuty dotyczące udziału oskarżonych w gazowaniu Żydów przywożonych z całej Europy na terenie obozu w Birkenau, dokonywania rozlicznych egzekucji i maltretowania więźniów oraz popełnienia innych okrucieństw na terenie obozu. Łączną liczbę ofiar obozu ocenia się na od około 1 100 000 do 1 500 000 (w ogromnej większości Żydów, ale także więźniów politycznych z Polski i innych krajów okupowanych, Romów oraz radzieckich jeńców wojennych).

Na ławie oskarżonych zasiedli między innymi: Arthur Liebehenschel (komendant obozu, następca Rudolfa Hössa), Max Grabner (szef obozowego Gestapo), Hans Aumeier (jeden z kierowników obozu i zastępców komendanta), Maria Mandl (kierowniczka obozu kobiecego w Brzezince), Karl Ernst Möckel (szef obozowej administracji) i Erich Muhsfeldt (kierownik krematoriów w Brzezince). Aumeier i Muhsfeldt zostali już wcześniej skazani za zbrodnie popełnione w obozach na terenie III Rzeszy, lecz Amerykanie postanowili przekazać ich Polsce, by odpowiedzieli także za zbrodnie, których dopuścili się w Auschwitz. W toku procesu trybunał uznał organizację obozów koncentracyjnych za organizację przestępczą.

W wyniku procesu 23 oskarżonych skazano na karę śmierci przez powieszenie (2 oskarżonym zamieniono ją następnie na dożywotnie pozbawienie wolności), 16 na karę pozbawienia wolności od dożywotniego pozbawienia wolności do 3 lat, a jednego oskarżonego uniewinniono. Wyroki śmierci wykonano 24 stycznia 1948 w więzieniu Montelupich w Krakowie.

W uzasadnieniu wyroku Najwyższy Trybunał Narodowy rozstrzygnął kwestię powołania się oskarżonych na rozkaz przełożonych (co miało znaczenie nie tylko dla tej sprawy) stwierdzając, iż:

Znęcanie się nad i tak nadmiernie udręczonymi więźniami dowodzi wielkiego zezwierzęcenia tych oskarżonych, którzy w wyniku przewodu sądowego zostali skazani na karę śmierci. To znęcanie się ze strony tych oskarżonych, którzy wszyscy brali mniejszy lub większy udział w zabijaniu więźniów, wskazuje też na to, że ci oskarżeni brali udział w tych zabójstwach z potrzeby wewnętrznej zabijania, a nie w wykonaniu rozkazu przełożonych. Gdyby bowiem nie odczuwali potrzeby zabijania, to albo okazywaliby więźniom współczucie, albo też byliby dla nich obojętni, lecz nie znęcaliby się nad nimi.

Werdykt Najwyższego Trybunału Narodowego w pierwszym procesie oświęcimskim

[edytuj | edytuj kod]
Oskarżony Stopień Funkcja Wyrok
Arthur Liebehenschel SS-Obersturmbannführer komendant obozu śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Hans Aumeier SS-Sturmbannführer Schutzhaftlagerführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Max Grabner SS-Untersturmführer szef obozowego Gestapo śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Karl Ernst Möckel SS-Obersturmbannführer kierownik administracji obozowej śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Maria Mandl SS-Oberaufseherin kierowniczka obozu kobiecego w Birkenau śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Franz Xaver Kraus SS-Sturmbannführer oficer informacyjny śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Ludwig Plagge SS-Oberscharführer Rapportführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Fritz Buntrock SS-Unterscharführer Rapportführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Wilhelm Gerhard Gehring SS-Hauptscharführer komendant podobozu śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Otto Lätsch SS-Unterscharführer zastępca komendanta podobozu śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Heinrich Josten SS-Obersturmführer dowódca kompanii wartowniczej śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Josef Kollmer SS-Obersturmführer dowódca kompanii wartowniczej śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Erich Muhsfeldt SS-Oberscharführer kierownik krematoriów w Birkenau śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Hermann Kirschner SS-Unterscharführer urzędnik administracji obozowej śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Hans Schumacher SS-Unterscharführer kierownik obozowego magazynu żywnościowego śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
August Bogusch SS-Scharführer urzędnik w kancelarii kierownika obozu śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Therese Brandl SS-Aufseherin SS-Erstaufseherin śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Paul Szczurek SS-Unterscharführer Blockführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Paul Götze SS-Rottenführer Blockführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Herbert Paul Ludwig SS-Oberscharführer Blockführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Kurt Hugo Müller SS-Unterscharführer Blockführer śmierć przez powieszenie (wyrok wykonano)
Johann Paul Kremer SS-Obersturmführer lekarz obozowy śmierć przez powieszenie (karę zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności)
Artur Breitwieser SS-Unterscharführer urzędnik administracji obozowej śmierć przez powieszenie (karę zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności)
Detleff Nebbe SS-Sturmscharführer sierżant kompanii wartowniczej dożywotnie pozbawienie wolności
Karl Seufert SS-Hauptscharführer nadzorca w bloku więziennym dożywotnie pozbawienie wolności
Hans Koch SS-Unterscharführer członek obozowej służby dezynfekcyjnej dożywotnie pozbawienie wolności
Luise Danz SS-Aufseherin nadzorczyni dożywotnie pozbawienie wolności
Adolf Medefind SS-Unterscharführer strażnik dożywotnie pozbawienie wolności
Anton Lechner SS-Rottenführer strażnik dożywotnie pozbawienie wolności
Franz Romeikat SS-Unterscharführer urzędnik administracji obozowej 15 lat pozbawienia wolności
Hans Hoffmann SS-Rottenführer obozowe Gestapo 15 lat pozbawienia wolności
Hildegard Lächert SS-Aufseherin nadzorczyni 15 lat pozbawienia wolności
Alice Orlowski SS-Aufseherin nadzorczyni 15 lat pozbawienia wolności
Johannes Weber SS-Sturmmann pracownik w kuchni obozowej 15 lat pozbawienia wolności
Alexander Bülow SS-Rottenführer strażnik 15 lat pozbawienia wolności
Eduard Lorenz SS-Unterscharführer strażnik 15 lat pozbawienia wolności
Richard Schröder SS-Unterscharführer urzędnik rachunkowy 10 lat pozbawienia wolności
Erich Adam Dinges SS-Sturmmann szofer obozowy 5 lat pozbawienia wolności
Karl Jeschke SS-Oberscharführer strażnik 3 lata pozbawienia wolności
Hans Münch SS-Untersturmführer lekarz w Instytucie Higieny SS uniewinniony

Drugi proces oświęcimski toczył się od 20 grudnia 1963 do 10 sierpnia 1965 przed zachodnioniemieckim sądem we Frankfurcie nad Menem.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Cyprian T., Sawicki J., Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego, Poznań 1962